- Қоғамдық келісім
- Қоғамдық келісім (лат. socialis contractus - общественный договор-қоғамдық келісім, шарт) - басқарушылар (билеушілер) мен олардың қол астына қарайтындар арасында өзара құқықтары мен міндеттерін анықтайтын реалды (шын) немесе гипотезалық (болжамдық) шарт немесе келісім. Қоғамдық келісім теориясына сәйкес, адамдар көне заманда олардың өзі үшін қолайлы немесе қолайсыз болуы мүмкін анархияның (бассыздықтың) табиғи жағдайында өмір сүрді. Кейін, табиғи себептерге байланысты, индивидтер арасында шарт жасау арқылы қоғам (және мемлекет) қалыптасты.Ұқсас идеяларды ертедегі Грекияда бұрын софистер айтса да, қоғамдық келісім теориясы XVII-XVIII ғ.ғ. кең таралу алды және Т. Гоббс, Дж. Локк, Ж. Ж. Руссо аттарымен байланыстырылады. Сол уақыттағы басқа саяси доктриналардан айырмашылығы, олар өздерінің теорияларында жеке игілік пен қоғамдық келісім тұрғысынан саяси билікті ақтауға тырысты. Олар биліктің толық жоқтығымен сипатталатын табиғи жағдайдың кемшіліктерін азаматтық қоғамның (яғни бар буржуазиялық қоғамның) артықшылықтарымен салыстыру арқылы мемлекет және құқық институттарының маңызы мен мақсаттарын әйгі етіп көрсетуге тырысты.Бүл салыстырудың мақсаты мемлекет пен құқық жүйесі неге және қандай жағдайларда пайдалы болатынын көрсету, сондықтан ол (жүйе) барлық дұрыс ойлаушы адамдармен ерікті қабылданылуы керек. Олардың қорытындылары кейінірек өзінен азаматтардың барлық ажыратылмайтын қүқықтары және міндеттері қисынды шығатын қоғамдық келісім теориясының формасын қабылдады.
Философиялық терминдердің сөздігі. - Павлодар: ПМПИ. Зағыпаров Қ.Ф.. 2011.
Смотреть что такое "Қоғамдық келісім" в других словарях:
Ұжымдық қауіпсіздік келісіміне қатысушы мемлекеттердің ұлттық мүд-делері — (Национальные интересы государств участников ДКБ) бағдарламалы мақсаттық анықтамаларда көрсетілген және іс әрекеттерінде жүзеге асырылатын, жеке тұлғалар, қоғам және мемлекеттің өмір сүруі мен өркениетті дамуын қамтамасыз етуге бағытталған жоғары … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
Қоғам — (лат. societas қоғам) философияның, тарихтың және әлеуметтанудың негізгі категорияларының бірі. Кең мағынада әлеуметтік институттар, ұйымдар, қауымдастықтар мен топтар, жеке индивидтердің жұмыс істеуі және дамуында көрінетін адамдардың тарихи… … Философиялық терминдердің сөздігі
Еуразияшылдық — өткен XX ғ. 20 ЗОж.ж. орыс шетелдіктің (русское зарубежье) өзін аса белсенді көрсеткен әлеуметтік философиялық ілімі және идеялық саяси қозғалысы. Еуразияшылдық Ресей тарихы мен мәдениетінің өзіндік ерекшеліктеріне басты назар аударады.… … Философиялық терминдердің сөздігі